Ekransız yemek mümkün! Peki nasıl?
Ekransız yemek alışkanlığı, çocukların sağlıklı beslenme becerilerini geliştirmelerine yardımcı olur. Bu alışkanlığı kazandırmak için bazı adımlar atılabilir.
Tokluk hissi, vücudun doğal bir alarm sistemi gibidir. Mide dolduğunda beyne ‘yeter’ sinyalleri gönderir. Çocuklukta bu sinyalleri tanıyabilmek, ileride obezite, düzensiz yeme veya duygusal yeme gibi sorunları önlemede kritik rol oynar. Ancak ekran karşısında yemek yiyen bir çocuk, beyninin bu sinyallerini duyamaz. Çünkü dikkati tamamen görsel ve işitsel uyarıcılara yönelmiştir.
Sonuçlar kendini zamanla gösterir:
- Gereğinden fazla yemek: Çocuk, doyduğunu anlamadan yemeye devam eder.
- İştahsızlık döngüsü: Yemek ekranla eşleştiği için ekransız ortamda iştah azalır.
- Duygusal bağ kurma zorluğu: Yemek sadece biyolojik bir ihtiyaç değil, sosyal ve kültürel bir deneyimdir; ekran bu bağı zayıflatır.
Ekransız yemek için yol haritası şu şekildedir:
- Önce niyet, sonra alışkanlık: Çocuğa bir anda ‘Artık ekran yok’ demek, çoğu zaman tepkiyle karşılanır. Bunun yerine ekranı azaltma sürecini yumuşak adımlarla başlatın. Mesela önce kahvaltıda ekranı kapatın, birkaç hafta sonra akşam yemeğine geçin.
- Masayı bir hikaye alanına dönüştürün: Yemekleri sohbet başlatıcı unsurlar olarak kullanın. ‘Bu domatesi nerede gördük hatırlıyor musun?’ gibi sorularla ilgiyi ekrandan uzaklaştırın.
- Çocuğu sürece dahil edin: Bir yemek öncesi masayı birlikte kurun, tabağını kendi seçmesine izin verin. Hatta yemeğin hazırlanmasında ufak görevler verin.
- Rol model olun: Siz telefonla masaya oturursanız, çocuğun ekran talebini reddetmeniz inandırıcı olmaz. Sofraya birlikte oturun, birbirinize bakın, konuşun.
- Sessizlikten korkmayın: Ekran genellikle sessizliği doldurmak için kullanılır. Oysa kısa sessizlikler sofrada doğaldır.
Ekransız yemek alışkanlığı başta hem çocuk hem ebeveyn için zorlayıcı olabilir. İlk günlerde yemekler uzayabilir, çocuk mızmızlanabilir. Ancak sabırlı ve tutarlı olunduğunda, çocuk yavaş yemekle kendi bedeninin sinyallerini bağdaştırmaya başlar. Bu da hayat boyu sürecek bir farkındalık kazandırır.
Ekran yerine kullanılabilecek sofra etkinlikleri şunlardır:
- Sofra dedektifi: Masada olmayan bir yiyeceği hayal ettirin, bulmasını isteyin.
- Renk yarışı: Tabağındaki farklı renkleri saymasını isteyin.
- Tat tahmini: Gözlerini kapatarak minik bir lokmayı tattırın, ne olduğunu tahmin etsin.
Ekranla yemek, kısa vadede ebeveynin işini kolaylaştırsa da uzun vadede çocuğun sağlıklı beslenme becerilerini olumsuz etkiler. Ekransız yemek ise başta sabır gerektirir, fakat karşılığında hem çocuğun hem ailenin yaşamına daha bilinçli, daha keyifli bir sofra kültürü kazandırır.
İlgili Haberler: Çocuklara yazma alışkanlığı kazandırmanın yolları · Doğum Korkusu ile Başa Çıkmanın Yolları